Polski Ład plus wysoka inflacja to początek końca PiS? To raczej tylko marzenie opozycji, która strasząc stratami podatkowymi całą Polskę zapomina, że cała Polska to nie Wilanów. A jak już się wszyscy przestraszymy, to nieobniżona jednak pensja będzie prezentem dla Polaków – co może skutkować wzrostem poparcia dla rządu i partii rządzącej. Wydaje się, że rządowi nawet wysoka inflacja nie zagrozi, choć Polacy są przekonani, że ta jest już na poziomie 30 proc., a nie jak wskazuje GUS – 8,6 proc.
„Opozycja strasząc stratami wyświadczyła obozowi rządzącemu ogromną przysługę – pomogła zarządzać oczekiwaniami, znacząco obniżyła oczekiwania Polaków wobec Polskiego Ładu. I rząd już niespecjalnie dużo będzie musiał zrobić, żeby nie tylko te oczekiwania zaspokoić, ale zaspokoić je wręcz z naddatkiem. To był błąd opozycji, która uległa presji medialnej, a media miały bardzo zdecydowaną postawę wobec tego programu. Myślę, że dziennikarze doskonale wiedzieli, po której stronie zysków i strat się znajdą” – mówi w rozmowie z Agatą Kołodziej w najnowszym odcinku naszego podcastu Marcin Duma, socjolog, prezes Fundacji Instytut Badań Rynkowych i Społecznych IBRIS.
POSŁUCHAJ PODCASTU:
PiS zawarł z Polakami umowę, że będzie im się żyło lepiej, oni w nią naprawdę uwierzyli, bo zaczęli się bogacić, zaczęli wstawać z kolan i jeździć na wakacje. A tu nagle przepaść. Niemal w jednym momencie poczuliśmy, że zaczyna nam się żyć gorzej. Dziś płacze i sprzątaczka z Pragi, kupując olej, i manager z Wilanowa, kupując dorsza. Wszyscy płaczą przez inflację. A do tego jeszcze Polski Ład. Podwójnie płaczą najpierw nauczyciele, potem emeryci, potem jeszcze rodzice samotnie wychowujący dzieci, nawet jak zarabiają poczwórną średnią krajową, bo im PiS wspólne rozliczenie z dzieckiem zabrał. Słychać w Polsce jeden wielki ryk. Tylko po zmarłych na COVID jakby już nikt nie płacze.
Ale może to media pokazują wypaczony obraz sytuacji i nastrojów społecznych?
Cała Polska to nie Wilanów
„Z wyliczeń jasno wynika, że większość Polaków albo nie straci na Polskim Ładzie albo zyska. Ale oczywiście ci, którzy stracą, chociaż jest ich mniej, są znacznie głośniejsi. I ciekawe, z punktu widzenia badacza jest to, że w ciągu ostatniego tygodnia spadł odsetek osób, które wiedzą, czy zyskają czy stracą na Polskim Ładzie” – mówi Marcin Duma.
„Oczywiście nie wynika to z tego, że wcześniej ludzie wiedzieli i nagle przestali wiedzieć. Obserwujemy jednak, jak przemożny wpływ na nastroje i postrzeganie Polskiego Ładu ma opowieść, którą odbieramy przez media. A w mediach – tych, które moglibyśmy nazwać mainstreamowymi czy liberalnymi – zapanowała histeria na ten temat. I okazuje się, że z ponad 40 proc. badanych, którzy wiedzieli, jaki będzie dla nich skutek Polskiego Ładu nie ma już nawet 30 proc.”
– dodaje Duma.
Czy ta histeria może być początkiem końca PiS, w co bardzo chce wierzyć opozycja? Może być dokładnie przeciwnie. I choć dziś rząd jest sfrustrowany kiepskim odbiorem Polskiego Ładu, to budowanie oczekiwań, że wszyscy stracą na Polskim Ładzie może okazać się dla opozycji niebezpieczne. Bo kiedy okaże się, że Polacy w większości na nowym systemie podatkowym nie stracili, to sam brak antycypowanej straty może stać się już psychologicznym zyskiem.
„Może się okazać, że czarny, mroczny nastrój budowany wokół Polskiego Ładu może wyjść temu programowi na plus” – uważa Marcin Duma.
Bo trzeba pamiętać, że Polska nie mieszka w miasteczku Wilanów. Żeby zrozumieć Polski Ład i sytuacje finansową Polaków, trzeba spojrzeć na średnie zarobki w kraju i to w podziale na województwa, na miejscowości i wtedy dopiero można zobaczyć, jak duże jest w Polsce zróżnicowanie dochodowe i że pensja 2500 zł na rękę to nie jest wyjątek – ludzie w Polsce tyle zarabiają. Dla nich zysk 100 czy 150 zł więcej wprowadza istotną zmianę.
Inflacja? Jest źle, ale rząd „nas uratuje”
Problem polega na tym, że zysk z Polskiego Ładu będzie odczuwany przez Polaków krótkotrwale – dostaniemy pensję wyższą o 100 czy 150 zł i ta kwota w kolejnych miesiącach nie będzie już rosła.
„To szybko stanie się dla nas kwota bazowa, a więc Polski Ład na nastroje Polaków może podziałać 2-3 miesiące”
– uważa Marcin Duma.
Tymczasem inflację odczuwamy już dziś i rosnące z miesiąca miesiąc ceny będziemy odczuwać jeszcze długo. Ta inflacja jest zresztą przez Polaków demonizowana, bo choć GUS pokazuje, że w grudniu wyniosła 8,6 proc., to z badania United Surveys wynika, że Polacy uważają, że ceny w ciągu ostatniego roku wzrosły o 27,3 proc.
Jeszcze ciekawsze, jakiej inflacji Polacy spodziewają się w 2022 r. W grudniu badania pokazywały, że Polacy odczuwają inflację na poziomie 20 proc., ale projektowali, że w 2022 r. będzie ona wynosiła 17 proc. Co to znaczy?
„Dzisiaj jest już źle. W przyszłym roku nie będzie specjalnie dobrze, ale będzie trochę lepiej. Ale nałożymy na to politykę i np. tarczę inflacyjną. Jak twierdzą ekonomiści, tarcza ta w skali roku nie zmniejszy inflacji, ale ją wypłaszczy i prawdopodobnie inflacja nie dobije do symbolicznego, dwucyfrowego progu 10 proc. A przecież już wszyscy zdążyli opowiedzieć, że inflacja będzie dwucyfrowa. I to taka sama sytuacja jak z Polskim Ładem – już wszyscy zdążyli się przestraszyć tych 10 proc., na co wyjdzie premier i powie: powstrzymaliśmy to – mówi Duma.
„I nie ma znaczenia, że w skali roku wyjdzie na to samo. Ale tego strasznego piku nie będzie. Sprawczość rządu jest? Jest! Umiemy zarządzać? Umiemy! To są bardzo ważne komunikaty, które odkładają się ludziom w głowach. A opozycja i media liberalne opowiadają historie, które mogą się nie wydarzyć. I w ten sposób tracą wiarygodność” – dodaje Duma.